Cùng với xu hướng số hoá trên toàn cầu, đại dịch Covid 19 trở thành động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số bùng nổ mạnh mẽ trong ngành Y Dược. Khảo sát từ Hiệp hội Hệ thống Quản lý và Thông tin Y tế Hoa kỳ HIMSS cho thấy 80% doanh nghiệp trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ có kế hoạch đầu tư vào các giải pháp công nghệ trong 5 năm tới. Đặc biệt, top 5 xu hướng dưới đây được đánh giá là những công nghệ có triển vọng nhất trong năm 2022.
Chăm sóc sức khỏe và y tế từ xa
Công nghệ đang được ứng dụng mạnh mẽ trong các hoạt động chăm sóc sức khoẻ từ xa
Ngay từ những giai đoạn đầu tiên của đại dịch, những quy định cách ly y tế giúp giảm thiểu sự lây lan của Covid 19 nhưng cũng tạo nên nhiều khó khăn cho các hoạt động khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe. Để đáp ứng yêu cầu đó, các hình thức chăm sóc sức khỏe và y tế từ xa được triển khai mạnh mẽ. Tỷ lệ tư vấn y tế từ xa trong giai đoạn này đã tăng trưởng từ 0,1% lên tới 43,5%. Ngay cả khi Covid 19 đã dần qua đi, người dân vẫn tương đối hài lòng với các dịch vụ y tế từ xa, đồng thời có xu hướng tiếp tục sử dụng nhiều hơn trong tương lai - Theo Deloitte.
Tiềm năng của các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và y tế từ xa vẫn được đánh giá rất cao sau đại dịch Covid bởi những lợi ích vượt trội mà nó mang lại. Tiện lợi, nhanh chóng, tiết kiếm chi phí và loại bỏ những trở ngại về khoảng cách, những lý do này đã thúc đẩy sự phát triển của các nền tảng công nghệ tư vấn chăm sóc sức khỏe từ xa, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và khách hàng.
Để hỗ trợ dịch vụ y tế từ xa, các thiết bị công nghệ theo dõi sức khoẻ cá nhân như: máy dò nhịp tim, oxy trong máu,... cũng được phát triển và dần phổ biến hơn.
Bên cạnh đó, các mạng lưới “Bệnh viện ảo” cũng đang được nghiên cứu và phát triển nhằm hỗ trợ việc theo dõi người bệnh tại nhà. Tại Trung tâm Y tế Cấp cứu Pennsylvania - Hoa Kỳ, hình thức này đã được nâng cấp với dịch vụ "Virtual ER - Phòng cấp cứu ảo".
Nhìn chung, Telemedicine có tiềm năng rất lớn trong việc cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ Y Tế, xoá bỏ những trở ngại về không gian và thời gian mà các loại hình dịch vụ truyền thống không thể làm được. Tuy nhiên, việc phát triển của các dịch vụ tư vấn Y tế từ xa còn gặp phải một số trở ngại do người dân chưa thực sự tin tưởng và vẫn mong muốn có tương tác trực tiếp với các chuyên gia Y Tế.
XR - Thực tế mở rộng trong đào tạo và điều trị lâm sàng
Công nghệ thực tế ảo mở rộng đang mang lại rất nhiều lợi ích trong ngành Y Dược
Thực tế mở rộng (XR - Extended Reality) là một thuật ngữ được kết hợp bởi 3 yếu tố: thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và thực tế hỗn hợp (MR). Một số ứng dụng như Tai nghe VR đã được sử dụng để đào tạo các bác sĩ và bác sĩ phẫu thuật, cho phép họ làm quen dễ dàng hơn với hoạt động của cơ thể con người mà không cần thực hành trực tiếp trên người thật. VR cũng được sử dụng trong một số chương trình điều trị như đào tạo trẻ em mắc chứng tự kỷ về các kỹ năng sống cơ bản, liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) để hỗ trợ chứng đau mãn tính, rối loạn lo âu và thậm chí là tâm thần phân liệt.
Lượng ứng dụng AR trong chăm sóc sức khỏe cũng sẽ tiếp tục tăng vào năm 2022. Một số ví dụ điển hình về ứng dụng AR trong Y tế như: Hệ thống AccuVein được thiết kế để giúp bác sĩ và y tá xác định vị trí tĩnh mạch dễ dàng hơn khi họ cần tiêm thuốc bằng cách phát hiện dấu hiệu nhiệt của dòng máu. Hệ thống HoloLens của Microsoft được sử dụng trong phòng phẫu thuật cho phép bác sĩ phẫu thuật theo dõi thời gian thực cũng như chia sẻ quan điểm với các chuyên gia hoặc sinh viên khác có thể đang quan sát ca phẫu thuật.
Xử lý dữ liệu y tế với AI và Machine Learning
Một trong những ứng dụng công nghệ cấp cao của AI trong chăm sóc sức khỏe đó chính là xử lý lượng lớn dữ liệu lộn xộn, không có cấu trúc có sẵn để thu thập và phân tích. Dữ liệu trong ngành Y Dược có thể ở dạng dữ liệu hình ảnh y tế - chụp X-quang, chụp CT và MRI, cũng như nhiều nguồn khác, bao gồm thông tin về sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm như covid, việc phân phối vắc-xin, dữ liệu bộ gen từ các tế bào sống,...Hiện tại, các xu hướng sử dụng AI trong ngành Y thường hướng đến mục tiêu nâng cao kỹ năng của đội ngũ nhân sự. Ví dụ, đối với các bác sĩ phẫu thuật làm việc với sự hỗ trợ của AR được tăng cường thị lực bằng máy tính - camera. Ngoài ra, AI còn được sử dụng trong việc tự động hóa việc tiếp đón và phân loại bệnh nhân, giảm tải áp lực lên đội ngũ y bác sĩ. Các nhà cung cấp Telehealth như Babylon Health sử dụng các chatbot AI để thu thập thông tin về các triệu chứng và lựa chọn chuyên gia phù hợp với từng nhu cầu bệnh nhân.
Ngoài ra, một lĩnh vực chăm sóc sức khỏe khác sẽ bị ảnh hưởng sâu sắc bởi AI trong những năm tới là Y Tế phòng ngừa. AI cho phép tạo ra các công cụ có thể phát hiện các mẫu trên bộ dữ liệu khổng lồ hiệu quả hơn nhiều so với các quy trình phân tích truyền thống, đồng thời mang lại các dự đoán chính xác hơn.
Bản sao kỹ thuật số - Digital Twins và công nghệ mô phỏng
Digital Twins đang nhanh chóng trở nên phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp với khả năng tạo ra các mô hình từ các vật thể thực tế.Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, Digital Twins được ứng dụng để xây dựng các mô hình "Bệnh nhân ảo" sử dụng cho mục đích thử nghiệm thuốc và phương pháp điều trị, giúp giảm thời gian đưa các loại thuốc mới từ giai đoạn thiết kế đến khi phát hành.
Digital Twins cho phép các bác sĩ nghiên cứu các bệnh lý khác nhau và thử nghiệm các phương pháp điều trị mà không có nguy cơ gây hại cho từng bệnh nhân đồng thời giảm nhu cầu thử nghiệm trên người hoặc động vật. Điển hình như Dự án Living Heart, khởi động vào năm 2014 với mục đích tạo ra một bộ đôi kỹ thuật số nguồn mở của trái tim con người. Hay dự án Neurotwin - một dự án của Liên minh Châu u với mục tiêu mô hình hóa sự tương tác của các trường điện trong não, từ đó tìm kiếm các phương pháp điều trị mới cho bệnh Alzheimer.
Chăm sóc sức khỏe tùy chỉnh theo từng bệnh nhân và hệ gen
Các nền tảng công nghệ hiện đại, ứng dụng AI và Digital Twins cho phép thực hiện các phương pháp điều trị cá nhân hóa, phù hợp với từng bệnh nhân cụ thể.Một ví dụ điển hình tại, Trung tâm chăm sóc sức khỏe Empa ở Thụy Điển đã sử dụng AI và phần mềm mô hình hóa để dự đoán chính xác liều lượng thuốc giảm đau, bao gồm cả thuốc phiện tổng hợp như fentanyl, cho từng bệnh nhân. Những thuốc này có thể mang lại hiệu quả cao và thay đổi cuộc sống đối với những bệnh nhân bị đau mãn tính nhưng cực kỳ nguy hiểm với liều lượng quá cao. Với phương pháp trên, Empa đã tính toán được liều lượng phù hợp và đạt hiệu quả tối ưu nhất cho từng bệnh nhân và đặc biệt đảm bảo sự an toàn cho người bệnh.
Công ty dược phẩm Novo Nordisk đã hợp tác với công ty về Healthtech - Glooko để tạo ra các công cụ theo dõi bệnh tiểu đường trên từng bệnh nhân, cung cấp các khuyến nghị riêng về chế độ ăn uống, tập thể dục và quản lý bệnh tật dựa trên chỉ số đường huyết và các yếu tố khác cụ thể đối với mỗi người bệnh.
Genomics - nghiên cứu gen đặc biệt hữu ích trong việc thiết kế các liệu trình chăm sóc sức khỏe mang tính cá nhân hóa cho từng người bệnh. Quá trình nghiên cứu Gen đã mở ra những phương pháp điều trị mới cho các bệnh nghiêm trọng, bao gồm ung thư, viêm khớp và bệnh Alzheimer. Nutrigenomics - Bộ gen dinh dưỡng, là một lĩnh vực nghiên cứu mới về gen, với vai trò quan trọng trong việc thiết kế các kế hoạch ăn uống, dinh dưỡng dựa trên các yếu tố di truyền khác nhau.
