Thịt heo - Những điều cần biết

[Minh Duy]

Tình trạng kinh doanh, chế biến thực phẩm từ thịt heo bị bệnh, chết… là hành vi vi phạm pháp luật vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Nhằm đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng, cần có tuyên truyền hình thức xử lý đối với việc sản xuất, kinh doanh thịt heo bệnh, chết và hướng dẫn kiến thức về lựa chọn thịt heo để đảm bảo an toàn thực phẩm và phòng tránh ngộ độc thực phẩm.​

Thịt heo (thịt lợn) là thực phẩm ưu tiên hàng đầu của người tiêu dùng Việt Nam trong số các sản phẩm thịt. Mặt khác, thịt heo là sản phẩm dễ chế biến phù hợp với nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng của nhiều người. Tại Việt Nam, khoảng trên 75% sản lượng thịt tiêu thụ là thịt lợn, mỗi năm sản xuất từ 3,5 - 3,7 triệu tấn thịt. Sự gia tăng nhu cầu thịt heo bắt nguồn từ việc thu nhập của người dân ngày một tăng cao và do sự thay đổi chế độ dinh dưỡng theo hướng tiêu dùng nhiều hơn các sản phẩm giàu chất đạm.

Để cung cấp thực phẩm ra thị trường, thịt và các sản phẩm từ thịt phải đáp ứng các yêu cầu theo các quy định về chăn nuôi an toàn và đảm bảo sản xuất heo thịt xuất chuồng đạt tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm, không tồn dư hóa chất độc hại và vi sinh vật vượt ngưỡng cho phép, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, truy nguyên được nguồn gốc.

Tuy nhiên, một số người vẫn giết mổ heo chết đem tiêu thụ với giá rẻ được các nhà sản xuất, kinh doanh mua vì lợi nhuận cao.

1. Thịt heo chết có được giết mổ?

Theo Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31 tháng 5 năm 2016 quy định về phòng chống dịch bệnh động vật trên cạn buộc tiêu hủy ngay heo chết do bệnh như: Bệnh tai xanh, bệnh Lỡ mồm long móng, bệnh Nhiệt thán, bệnh Dịch tả, bệnh Xoắn khuẩn, bệnh Liên cầu khuẩn lợn týp2, bệnh Giun xoắn, bệnh Sảy thai truyền nhiễm.

Trường hợp heo chết không phải vì bệnh mà do nhiều nguyên nhân khác như: shock nhiệt, vận chuyển với mật độ dày dẫn đến heo chèn ép lên nhau… người tiêu dùng cũng không nên sử dụng bởi vì chất lượng thịt bị biến đổi có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

2. Sử dụng thịt heo bệnh nguy hiểm như thế nào?

Người tiêu dùng không nên sử dụng thịt heo chết vì một số bệnh truyền nhiễm lây cho người. Theo các chuyên gia y tế, có trên 20 loại bệnh truyền nhiễm từ heo bệnh, heo chết có thể lây sang người cho dù thức ăn đã được nấu chín. Các vi khuẩn gây bệnh này sẽ sinh ra những độc tố gây ngộ độc cho người sử dụng. Chẳng hạn, vi khuẩn thương hàn lây sang người có thể là thương hàn hoặc một bệnh ở dạng khác. Hoặc nhiều bệnh ký sinh trùng khác từ heo có thể lây sang người như sán lãi, sán dây....

3. Sản xuất, kinh doanh thịt heo chết bị xử lý như thế nào?

Theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm được quy định tại Điều 4. Vi phạm quy định về sử dụng nguyên liệu để sản xuất, chế biến, cung cấp thực phẩm như sau:

Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng sản phẩm từ động vật, thực vật để sản xuất, chế biến thực phẩm mà có chỉ tiêu an toàn thực phẩm không phù hợp với quy định của quy chuẩn kỹ thuật tương ứng hoặc không phù hợp quy định pháp luật hoặc đã kiểm tra vệ sinh thú y, kiểm dịch thực vật nhưng không đạt yêu cầu.

Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy theo quy định của pháp luật để chế biến thực phẩm hoặc cung cấp, bán thực phẩm có nguồn gốc từ động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy mà sản phẩm trị giá dưới 10.000.000 đồng.

Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy theo quy định của pháp luật để chế biến thực phẩm hoặc cung cấp, bán thực phẩm có nguồn gốc từ động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy mà sản phẩm trị giá từ 10.000.000 đồng trở lên mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Phạt tiền từ 05 lần đến 07 lần giá trị sản phẩm vi phạm đối với hành vi quy định tại khoản 4 Điều này trong trường hợp áp dụng mức tiền phạt cao nhất của khung tiền phạt tương ứng mà vẫn còn thấp hơn 07 lần giá trị sản phẩm vi phạm mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hình thức xử phạt bổ sung:

Đình chỉ một phần hoặc toàn bộ hoạt động sản xuất, chế biến thực phẩm từ 01 tháng đến 03 tháng đối với vi phạm quy định tại các khoản 3 và 4 Điều 4 Nghị định 115/2018/NĐ-CP;

Đình chỉ một phần hoặc toàn bộ hoạt động sản xuất, chế biến thực phẩm từ 10 tháng đến 12 tháng đối với vi phạm quy định tại khoản 5 Điều 4 Nghị định 115/2018/NĐ-CP;

Tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm từ 20 tháng đến 24 tháng đối với sản phẩm thuộc diện đăng ký bản công bố sản phẩm vi phạm quy định tại các khoản 4 và 5 Điều 4 Nghị định 115/2018/NĐ-CP.

Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc tiêu hủy nguyên liệu, thực phẩm vi phạm quy định tại Điều 4 Nghị định 115/2018/NĐ-CP.

Buộc thu hồi bản tự công bố sản phẩm đối với sản phẩm thuộc diện tự công bố sản phẩm vi phạm quy định tại các khoản 4 và 5 Điều 4 Nghị định 115/2018/NĐ-CP.

4. Để lựa chọn thịt heo tươi người tiêu dùng cần lưu ý đặc điểm sau:

Màu sắc thịt: Thịt lợn tươi sẽ có màu đỏ nhạt hoặc màu hồng tươi, mặt cắt khô, màu hồng sáng bóng, mềm mại. Ngược lại, thịt heo chết có màu sắc nhợt nhạt, rỉ dịch hoặc đậm màu; thịt heo bị ôi khi sờ vào sẽ thấy nhớt, phần tủy bị tróc ra khỏi thành ống, màu sắc tối hoặc ngả nâu.

Độ đàn hồi: Dùng ngón tay ấn vào thịt rồi buông ra để kiểm tra, thớ thịt đàn hồi nhanh là thịt ngon, trường hợp ấn vào để lại vết lõm là thịt không còn tươi
Màu sắc mỡ: Mỡ heo khỏe mạnh có màu trắng sáng, đôi khi có màu vàng nhạt do caroten. Một số trường hợp heo bị bệnh hoàng đản cũng có thể gây ra hiện tượng heo bị vàng da, mỡ có màu vàng

Màu sắc da: Da heo khỏe mạnh có màu trắng nếu bề mặt da có biểu hiện một trong các trường hợp: màu vàng , nốt bầm, mảng bầm hoặc lấm tấm xuất huyết là dấu hiệu heo bị nhiễm bệnh.

Việc sản xuất, kinh doanh thịt heo bị nhiễm bệnh, chết là hành vi vi phạm pháp luật. Để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và gia đình người tiêu dùng khi phát hiện heo bệnh, chết được bày bán cần thông báo cho cơ quan có thẩm quyền, đồng thời người tiêu dùng nên lựa chọn thịt heo có màu đỏ nhạt hoặc màu hồng tươi, mặt cắt thịt khô ráo và độ đàn hồi cao, mỡ và da heo có màu trắng. Không nên mua thịt heo mềm nhão, rỉ dịch, mỡ có màu vàng đậm, da có những đốm xuất huyết hoặc bầm./.

Phòng Quản lý Chất lượng thực phẩm​